منتول

منتول (به انگلیسی: Menthol) که یک الکل ده کربنی است از روغن نعنا استخراج می‌شود و به عنوان چاشنی و ماده معطر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رده درمانی: هگزاهیدروتیمول.

اشکال دارویی: بالک، پماد

موارد مصرف

معروفترین فراورده این ماده در ایران پماد ویکس (Vicks) است.

گاه در برطرف کردن خرخر (Snoring) حاصل از گرفتگی بینی مؤثر است.

به عنوان بخور مخصوصاً در فصل سرد زمستان و در محیط‌های سربسته استفاده می‌شود و ۱۰ تا ۲۰ قطره داروی منتول مایع را در دستگاه بخور یا ظرف آب جوش می‌ریزند تا اسانس آن به همراه بخار در فضای اتاق پخش شود.

منتول در تسکین سرماخوردگی، رفع گرفتگی بینی و احساس آرامش بسیار مؤثر است.

مصرف منتول هنگام خواب آرامش رضایتبخشی را ایجاد می‌کند.

برای رفع گرفتگی بینی نوزادان و کودکان، می‌توان ۵ تا ۲۰ قطرهٔ منتول را در دو طرف بالش یا روی لباس نزدیک بینی چکاند تا بتوانند به خوبی تنفس کنند، راحت شیر بخورند و خواب راحتی داشته باشند.

در دردهای موضوعی بر حسب سطح محل درد ۵ تا ۱۵ قطره از داروی منتول مایع را می‌توان در سطوحی مانند پیشانی، گردن، صورت، یا دست و پا و با دست کمی ماساژ دهید تا قطرات در سطح پوست پخش شوند.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر

منتول به‌طور انتخابی انتهای اعصاب حسی مربوط به سرما را تحریک کرده و باعث احساس سرما می‌شود؛ و همچنین مصرف آن بر روی پوست باعث گشاد شدن عروق می‌شود و احساس سرما ایجاد می‌کند و به دنبال آن اثر ضد درد ظاهر می‌گردد.

اثرات دارویی

ضد احتقان بینی

مسکن سر درد

ضد درد موضوعی

ضد خارش

تسکین دهنده علایم تنفسی مانند برونشیت، سینوزیت و سرفه

سم‌شناسی

بلعیدن منتول بیش از ده گرم می‌تواند سمی باشد و همچنین در صورت مصرف بیش از حد محصولات حاوی منتول امکان اُوِردوز وجود دارد. میانگین دوز مرگبار در موش آزمایشگاهی در حدود 192 mg/kg برآورد شده‌است. البته منابع دیگری اعداد بالاتری مانند 2900 mg/kg در موش و 5001 mg/kg در خرگوش را اعلام کرده‌اند.